Na wodzisławskim staromiejskim rynku, a dokładniej w galerii Towarzystwa Miłośników Ziemi Wodzisławskiej „Art Wladislavia” (Rynek 20) stanęła kopalnia.
Jest to imitacja chodnika kopalnianego zbudowanego dzięki członkom rybnickiego oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa. Ta ciekawa i precyzyjnie wykonana dekoracja to tło dla naszej nowej wystawy. Prezentujemy bowiem niezwykle ciekawe eksponaty historyczne. Są to lampy górnicze z XIX i XX stulecia. Wystawione w naszej galerii eksponaty pochodzą z bardzo licznej kolekcji pana Roberta Domańskiego.
Pan Robert wspomina o początkach swego kolekcjonowania: „Będąc małym chłopcem około 10 letnim schodziłem razem z ojcem do piwnicy rąbać drzewo. Mieszkaliśmy blisko kopalni Marcel na ówczesnej ul. XXII Zjazdu KPZR 3/9, teraz jest to ul. Irysowa. Pamiętam jak przez kilka lat pytałem taty ,co to jest za żelastwo co wisi przy włączniku światła. Zawsze jak mi powiedział co to jest, zapominałem, że to lampa i mówiłem jasne lampa, przecież to jest całe metalowe…. Ojciec mówił, że to stara lampa górnicza. I tak aż do 13 roku życia o to pytałem i wtedy mi zaczął opowiadać że to lampa karbidowa. Były one używane dokąd na kopalniach nie pojawiał się metan, ponieważ świeciła ona światłem odkrytym. Jaki karbid, co to jest karbid? Opowiadał historie swojego dzieciństwa jak się z karbidu i puszki po farbie strzelało. Później opowiedział mi też historię jak to dziadek który pracował na KWK Marcel został wysłany w czasach komuny w latach 1970-75 do pracy na kopalni w Aahen (NRF) woził takie lampy tam na handel i zarobił na nich na samochód. Dał mi tym do myślenia ponieważ od zawsze miałem żyłkę do handlowania. Wziąłem tą lampę do domu i zacząłem czyścić. Tata mi opowiadał później że powinny mieć blendę czyli odblask, że w tej lampie brakuje pokrętła takiego którym dozuje się wodę która kapie na karbid. Od tej lampy wszystko się zaczęło, później była druga lampa, wiem że jej już nie mam w kolekcji, trzecia czwarta i tak doszło do kolekcji liczącej 80 sztuk naprawdę ciekawych i kompletnych lamp górniczych z różnych okresów i różnych producentów. Najbardziej kolekcja rozrosła się w roku 2004 kiedy to zacząłem mieć większy dostęp do internetu, zarabiać większe pieniądze i jeździć na giełdy staroci. Teraz oprócz kolekcjonowania lamp górniczych mam nawiązane kontakty z kolekcjonerami z Niemiec oraz Czech. Kupuję i sprzedaję lampy za granicą, posiadam dużą wiedzę na ten temat popartą katalogami i kontaktami z kolekcjonerami z zagranicy. Niestety w Polsce nie potrafię znaleźć ludzi o podobnej pasji, bądź też znajdują się tacy o znacznie mniej wiedzy z którymi nie bardzo mam o czym rozmawiać”.
Z tej bogatej kolekcji prawie 30 lamp prezentujemy na naszej wystawie, która potrwa do połowy grudnia 2013 roku. Chodnik kopalniany zostanie na dłużej w naszej placówce. Wystawa jest zorganizowana z racji przypadającej w grudniu 2013 roku- setnej rocznicy największej tragedii do jakiej doszło w 130 -letniej historii kopalni „Marcel”, w obecnym mieście Radlinie. Równo sto lat temu w nocy z 7 na 8 grudnia 1913 roku. Śmierć wówczas w wyniku zaczadzenia poniosło 17 górników. O tej tragedii piszemy z naszym biuletynie historycznym „Herold Wodzisławski” w ostatnim tegorocznym numerze. Tej tragedii na naszej Emmie poświecona jest także część naszej wystawy. Dla zainteresowanych dostępne są kserokopie artykułów z ówczesnej prasy opisujące ten tragiczny wypadek. Niewątpliwie jednym z najciekawszych eksponatów jest przepiękna figura św. Barbary – patronki górników wykonana specjalnie na naszą wystawę.
Okrągła rocznica tej tragedii i podobnej, jaka miała też miejsce prawie w tym czasie na Emmie, ale w obecnej czeskiej Ostravie, skłania nas do oddania hołdu tym wszystkim, którzy zginęli wykonując ciężką i niebezpieczną pracę pod ziemią. Lampy górnicze są związane ze światłem, które czyni kopalniane czeluści bezpiecznymi. Niechaj tym co w pracy polegli świeci Wieczna Światłość- Jezus Chrystus. (R.I.P.) Dziękujemy serdecznie za ogromną pomoc Zarządowi Oddziału Rybnickiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa a zwłaszcza kierownictwu Komisji Muzealnictwa i Tradycji Górniczych na czele z przewodniczącym panem mgr inż. Stanisławem Dzierżęgą i pani wiceprzewodniczącej Janinie Janik, która wykonała projekt dekoracji. Serdeczne podziękowania dla wykonawców tej dekoracji a także dla pana Roberta Domańskiego za udostępnienie niezwykle cennej kolekcji górniczych lamp.
Wystawa jest czynna od 15 października do 15 grudnia 2013 roku. Zapraszamy do galerii Towarzystwa Miłośników Ziemi Wodzisławskiej w Wodzisławiu Śląskim, Rynek nr 20 (obok księgarni św. Jacka) w każdy poniedziałek i czwartek od 11 – 16.
Kazimierz Mroczek
