Sezon grzewczy i warunki atmosferyczne sprawiają, że nad miastem unosi się smog. W okresie zimowym, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach często informuje o niekorzystnej jakości powietrza na terenie województwa śląskiego, również powiatu raciborskiego. Wielokrotnie przekraczana jest dobowa wartość dopuszczalna stężeń pyłu zawieszonego PM10 (50 µg/m3).
Czym właściwie jest smog? To nienaturalne zjawisko atmosferyczne, polegające na współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza, spowodowanych działalnością człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych – znacznej wilgotności powietrza (mgły) i braku wiatru. Wysokie stężenia zanieczyszczeń pyłowych powietrza są jednym z głównych czynników środowiskowych wywierających szkodliwy wpływ na nasze zdrowie. Pył zawieszony jest mieszaniną cząstek stałych i kropelek cieczy, utrzymujących się w powietrzu. Cząsteczki te zawierają różne składniki, jak np.: siarkę, związki organiczne, metale ciężkie, dioksyny oraz alergeny (takie, jak pyłki roślin i zarodniki grzybów).
Co nam grozi?
Na szkodliwe działanie pyłu zawieszonego szczególnie narażone są osoby cierpiące na choroby serca i płuc, osoby starsze i dzieci. Zagrożone są także osoby aktywne fizycznie – wysiłek fizyczny powoduje, że oddychamy szybciej i głębiej, wdychając jednocześnie więcej szkodliwych cząstek. Ziarna pyłu zawieszonego mogą powodować stany zapalne spojówek oraz błony śluzowej nosa i gardła. W przypadku osób starszych, wysoki poziom pyłu zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka hospitalizacji, a nawet – zgonu z powodu chorób płuc i chorób sercowo-naczyniowych. Długotrwałe narażenie na wysokie stężenia pyłu zawieszonego sprzyja wystąpieniu przewlekłej zaporowej choroby płuc, a także zmniejszeniu sprawności i wydolności płuc. Krótkotrwałe narażenie na wysokie stężenie może nasilać objawy choroby płuc, różnych chorób o podłożu alergicznym (astma, egzema, katar sienny, zapalenie spojówek) i chorób serca (zwiększona krzepliwość krwi, zaburzenia rytmu), a także zwiększać podatność na infekcje dróg oddechowych.
Zanieczyszczenie powietrza jest pierwszą środowiskową przyczyną śmierci w całej Unii Europejskiej i powoduje ok. 400 000 przedwczesnych zgonów rocznie – to ponad dziesięć razy więcej niż liczba zgonów w wypadkach drogowych!
Jak się chronić?
W przypadku znacznego przekroczenia stężenia dobowego PM10, powinniśmy unikać przebywania na otwartej przestrzeni, szczególnie połączonego ze znacznym wysiłkiem fizycznym. Jeśli przekroczenie stężenia dobowego PM10 wynosi ponad 300 µg/m3, najbardziej narażone grupy osób powinny pozostać w pomieszczeniach i nie przemęczać się, a pozostałe osoby – powinny unikać przebywania na otwartej przestrzeni. To niewiele – dlatego właśnie wpierw musimy zapobiegać samym zanieczyszczeniom powietrza.
Starajmy się, szczególnie w czasie przekroczenia poziomu alarmowego, nie spalać paliw złej jakości, takich jak muły i miały węglowe oraz, w miarę możliwości, korzystajmy z grzejników elektrycznych lub palenisk niskoemisyjnych na gaz lub olej opałowy. Nie palmy w kominkach, jeżeli nie stanowią one jedynego źródła ogrzewania mieszkań. A przede wszystkim – nie zapominajmy, że piec nie jest przeznaczony do spalania odpadów i śmieci! Plastików, odpadów z gumy i wielu innych przedmiotów z tworzyw sztucznych spalać nam nie wolno! Kontrolę w naszym domu przeprowadzić może straż miejska oraz, w razie konieczności, policja.
W Raciborzu trwa również kampania "Stop kopciuchom!", poświęcona walce z niską emisją. Urząd Miasta wypuścił właśnie nowy spot, który uświadamiać ma, że w takich warunkach – nawet uprawianie sportu przestaje być korzystne dla naszego zdrowia.
Pamiętajmy, że zawsze warto wyjść na świeże powietrze… Pod warunkiem, że rzeczywiście jest ono świeże. Wszyscy mamy prawo do tego, by swobodnie oddychać.
Katarzyna Krentusz
