Uniwersytet Śląski w Katowicach jest pierwszą w Polsce uczelnią, która pochwalić się może własnym napowietrznym laboratorium.
Projekt ULKA, czyli Uniwersyteckie Laboratorium Kontroli Atmosfery to laboratorium napowietrzne – balon na ogrzane powietrze wyposażony w specjalistyczną aparaturę pomiarową oraz laboratoria stacjonarne zaopatrzone w aparaturę do badań zanieczyszczeń atmosfery (ABZA). W ramach projektu badania przeprowadzać będą naukowcy i studenci z trzech wydziałów: Wydziału Nauk o Ziemi, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska oraz Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii.
Napowietrzne laboratorium umożliwia prowadzanie bezpośrednich pomiarów składników powietrza oraz pobór próbek na różnych wysokościach, do pułapu 4 km. W znacznym stopniu wykorzystywane będzie do celów dydaktycznych. Stacjonarne laboratoria wyposażone w aparaturę ABZA służyć będą zarówno studentom, jak i doktorantom w opanowaniu metod i technik badawczych, które stosuje się w ocenie stanu środowiska i jego zagrożeń, a także poznawaniu innowacyjnych działań proekologicznych zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju. Jednym z celów tych laboratoriów będzie dalsza analiza prób pobranych z pokładu balonu.
W niedalekiej przyszłości napowietrzne laboratorium ma zostać wyposażone w specjalistyczną aparaturę. Wyposażenie balonu stanowić będą: urządzenie do pomiaru koncentracji pyłów PM10, PM2,5 oraz absorpcji światła, a także składu chemicznego powietrza, aethalometr służący do badania stężenia sadzy w atmosferze, analizator stężenia nanocząstek oraz spektrometr do analizy gazów. Planowana jest także rozbudowa laboratorium o kolejną jednostkę mobilną – samochód terenowy służący do transportu balonu i stanowiący jednocześnie wyposażone w aparaturę laboratorium badawcze, które w czasie rzeczywistym będzie współpracowało z urządzeniami na pokładzie balonu
Inauguracja Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery odbyła się 31 marca na terenie Śląskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych. W uroczystości wzięli udział: prof. Andrzej Kowalczyk – rektor Uniwersytetu Śląskiego, dr Mariola Jabłońska – kierownik ULKA, Witold Filus – kapitan kierujący balonem oraz Andrzej Pilot – prezes WFOSiGW w Katowicach. Podczas wydarzenia zaprezentowano balon, który przeszedł pomyślnie loty testowe i czeka na wykonanie pierwszych pomiarów jakości powietrza. Realizacja projektu naukowego była możliwa dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Dofinansowanie wyniosło 300 tys. złotych.
Od początku istnienia Funduszu Uniwersytet Śląski otrzymał na rozwinięcie bazy dydaktyczno-naukowej czy zakup sprzętu (m.in. specjalistycznego mikroskopu skaningowego) blisko 7 milionów złotych.
/mh/
fot. WFOŚiGW w Katowicach
