Zwykło się mówić: każdy medal ma dwie strony.
Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach zwraca uwagę na ważną rolę doradcy zawodowego, który nie tylko potrafi podpowiedzieć absolwentowi, w którym kierunku powinno pójść zdobywanie nowych kwalifikacji, ale i wskaże, jakie ma predyspozycje, by wykonywać dany zawód. Idealna definicja roli doradztwa zawodowego w rozwoju ucznia i pracownika.
W szkołach, w których zajęcia z młodzieżą prowadzą doradcy zawodowi, rośnie zainteresowanie szkołami branżowymi i technicznymi. Co więcej, w szkołach, w których przedsiębiorcy mają zajęcia dydaktyczne, wzrasta zainteresowanie uczniów praktykami i stażami zawodowymi. Zatem aby odkryć u ucznia własne zainteresowania, trzeba aby doradztwo zawodowe było realizowane już w szkołach podstawowych. Profesjonalny doradca potrafi określić kompetencje, umiejętności i predyspozycje uczniów do wykonywania konkretnego zawodu. Nie da się jednak ukryć, że w wielu szkołach średnich brakuje doradców zawodowych, nie mówiąc już o raczkującym doradztwie w podstawówkach. Rozwiązaniem jest pomoc poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz powiatowych urzędów pracy.
Potrzebni
Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Katowicach realizuje działania z zakresu poradnictwa zawodowego, metodyki i przedsiębiorczości. Służy osobom pracującym i bezrobotnym ale także młodzieży.
W przypadku młodych osób Centrum dostosowuje ofertę swoich działań do potrzeb doradców zawodowych, nauczycieli i pedagogów realizujących poradnictwo zawodowe w szkołach średnich. W Centrum zadania realizują dwa zespoły: Zespół ds. Poradnictwa Zawodowego, Metodyki i Przedsiębiorczości oraz Zespół ds. Pośrednictwa Pracy i EURES.
Przed dwoma laty WUP realizował badania mające celu zebranie informacji służących przygotowaniu działań polegających na wsparciu szkół ponadgimnazjalnych realizujących działania z zakresu poradnictwa zawodowego.
Wynikało z nich, że w 75% szkół ponadgimnazjalnych nie ma odrębnego etatu doradcy zawodowego, a treści związane z przygotowaniem zawodowym młodzieży realizują głównie nauczyciele i pedagodzy. Z ankiet wynikało, że szkoły współpracują z instytucjami zewnętrznymi, w tym z urzędami pracy, pracodawcami, cechami rzemiosł, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, Ochotniczymi Hufcami Pracy, Mobilnymi Centrami Informacji, PIP, ZUS. – Zdecydowana większość szkół była zainteresowana współpracą z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Katowicach lub PUP w zakresie poradnictwa zawodowego, zarówno dla nauczycieli, uczniów i ich rodziców – podkreślała wówczas na łamach Dziennika Zachodniego Jolanta Drobot – doradca zawodowy WUP Katowice. – Szkołom zależy na wsparciu w takich tematach, jak: źródła informacji o rynku pracy i edukacji, planowanie kariery zawodowej, grupowe poradnictwo zawodowe, podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej – wyjaśniała Jolanta Drobot.
Odpowiedzialność za realizację działań w zakresie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego spoczywa przede wszystkim na nauczycielach, którym powierzono doradztwo zawodowe, często jako dodatkowe zajęcie w ramach obowiązków służbowych. Warto jednak podkreślić, że ilość godzin przeznaczonych na realizację doradztwa zawodowego jest bardzo ograniczona, co skutkuje słabą efektywnością w zakresie przygotowania młodzieży i rodziców do świadomego planowania ścieżki zawodowej i rozwoju osobistego ucznia.
Niepotrzebni
Mamy zatem ogromny popyt na usługi doradców zawodowych na każdym szczeblu edukacji oraz wśród bezrobotnych i pracowników. Jednocześnie ta sama państwowa instytucja rynku pracy podaje, że od wielu lat poradnictwo zawodowe w urzędach pracy świadczone przez tzw. pracowników kluczowych ma mocną tendencję spadkową już od 2014 r. (wraz ze spadkiem poziomu bezrobocia w Polsce w tym okresie).
Liczby mówią za siebie: pod koniec 2018 r. w PUP i Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej WUP zatrudnionych było 1977 doradców zawodowych, co stanowiło o blisko 8% mniej niż w roku 2017. Jak podaje portal pulsHR.pl, w Powiatowych Urzędach Pracy liczba bezrobotnych przypadających na jednego doradcy zawodowego spadła do 550 osób w 2018 r. w porównaniu z 870 w roku (spadek o 63%). Spadła też liczba klientów korzystających z indywidualnego i grupowego poradnictwa zawodowego w urzędach pracy.
Dwie strony medalu
Od pewnego czasu toczy się dyskusja o tym, czy obecnie PUP są potrzebne wraz z malejącym bezrobociem i małą liczbą zarejestrowanych bezrobotnych. Jednak rzadko porusza się temat zasobów, jaki stanowią pracujący w nich doświadczeni doradcy zawodowi, na które jest ogromne zapotrzebowanie w systemie edukacji.
Mamy zatem z jednej strony doświadczonych doradców zawodowych, zatrudnionych w powiatom podległym urzędom, na których nie ma zapotrzebowania, a z drugiej strony mamy podległe tym samym samorządom, szkoły, które borykają się z brakiem merytorycznych doradców zawodowych. I pomyśleć, że dzieje się to w przededniu wdrażania nowego prawa oświatowego o szkolnictwie branżowym, w którym tak duży nacisk kładzie się na dualne kształcenie.
Zwykło się mówić: każdy medal ma dwie strony. Nie zawsze do siebie pasujące.
Ireneusz Burek
Fot. PODN
Doradcy zawodowi – potrzebni na każdym etapie edukacji
O potrzebie konsolidacji zasobów i współdziałania w zakresie doradztwa zawodowego, oraz ścisłej współpracy szkół z przedsiębiorcami rozmawiają od kilku miesięcy izby gospodarcze i cechy rzemiosł Subregionu Zachodniego. Na zdj. spotkanie w Powiatowym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śl. (w którym udział wzięli: Danuta Miensopust – Starostwo Powiatowe Racibórz, Grzegorz Hajduczek – Wydział Edukacji UM Wodzisław Śl., Angelika Krzywodajć – PUP w Wodzisławiu Śląskim, Monika Dudacy – Wydział Edukacji UM Jastrzębie-Zdrój, Sabina Musioł – PWSZ w Raciborzu, Justyna Kubala-Grześ – UM Wodzisław Śląski, Katarzyna Zollner-Solowska – Naczelnik Wydziału Oświaty Powiat Wodzisławski, Iwona Miler – Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim, Anna Wilkowska – Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim, Dariusz Krusberski – Wydział Edukacji UM Żory, Bożena Dąbrowska – Wydział edukacji UM Żory, Anna Orszulik-Oślizuok – Cech Rzemieślników i Innych Przedsiębiorców w Wodzisławiu, Krzysztof Dybiec – Izba Gospodarcza w Wodzisławiu, Ireneusz Burek – Raciborska Izba Gospodarcza), na którym konsultowano wspólny Program Wsparcia Rynku Pracy oraz omawiano znaczenie doradztwa zawodowego w edukacji.
